Te voet
van Gent naar Jeruzalem, een moderne pelgrimstocht
Dinsdag 29 januari 2008, 20h00
Zaal Melac, Zwijnaarde
De tocht
Als
ik vraag wat ze van de Europese Unie denken, antwoordt de Serviër Bojan: "We zijn een opgegeven generatie. We hebben
niet alleen de oorlog gekend maar we zijn bovendien vergeten door de
collectieve onwetendheid van de Europese Unie. Ze willen ons niet. Vergeet me
niet daar in Jeruzalem."
Sebastien de Fooz vertrok in
2005 op weg naar Jeruzalem met een bezemsteel in de hand en amper 50 euro op
zak. In zes maanden tijd liep hij zesduizend kilometer en
doorkruiste hij twaalf landen: via Centraal-Europa en
het Midden-Oosten naar Israël en Palestina. Of hij zijn eindbestemming
ooit zou bereiken, was vanaf het begin onzeker. Hij liet zich immers leiden
door het onverwachte en door de spontane hulp van mensen.
Zijn
tocht bracht soms hilarische toestanden mee, soms ergernis, maar vooral ook een
andere kijk op drie wereldgodsdiensten: het christendom, het jodendom en de
islam. In een tijd waarin conflicten meer en meer blijken te draaien rond
religieuze tegenstellingen, zocht de auteur uit of deze drie godsdiensten ons
echt tot verschillende mensen maken. Hij luisterde onderweg naar de
uiteenlopende verhalen van talloze mensen.
Deze
spannende solotocht is echter ook een persoonlijke queeste
en toont op indringende wijze hoe persoonlijke angsten overwonnen worden en hoe
allerlei maatschappelijke vooroordelen stap voor stap ontkracht worden.
Het boek
Te
voet naar Jeruzalem
Een
solotocht van 184 dagen, Sebastien de Fooz
- Sebastien de Fooz vertrok in maart 2005 te voet van Gent naar Jeruzalem.
In 184 dagen legde hij
- Bij zijn vertrek had hij slechts 50 euro op
zak. Op zijn tocht liet hij zich vooral leiden door het onverwachte én door de
hulp van mensen. Dat leidde tot talloze boeiende ontmoetingen.
- Onderweg sliep hij bij christenen, joden en
moslims en ontdekte op die manier wat deze drie wereldgods
diensten verenigt.
- Dit boek brengt het relaas van een moderne
pelgrimstocht waarbij allerlei maatschappelijke vooroordelen stap voor stap
ontkracht worden en persoonlijke angsten overwonnen.
- De auteur ging op stap met een kleine
videocamera. In de loop van 2006 wordt het relaas van zijn tocht in meerdere
afleveringen getoond op de VRT.
De auteur
Sebastien de Fooz
Journalist en documentairemaker Sebastien de Fooz reisde al naar
veertig landen waar hij documentaires maakte voor verschillende productiehuizen
en ngo's zoals Artsen Zonder Grenzen. Eerder stapte
hij al van Gent naar Santiago de Compostela en naar
Rome. Hij is uitermate geboeid door elke vorm van communicatie en diep
menselijke relaties.
Sebastien
de Fooz
Klossebos
11
9052 Zwijnaarde
Talitakum
Aramees : "Sta op en
ga"
Deze website is de moeite waard.
Je vindt er heel wat materiaal: persberichten,
foto's, inhoudelijke informatie …
Uit de pers
Sebastien
de Fooz over zijn tocht naar Klein-Azië
en het Midden-Oosten:
‘Een queeste naar mijn diepste zelf’
Sebastien de Fooz
(32) werd een bekende Vlaming sinds episodes uit zijn pelgrimage werden getoond
in het tv-programma Het leven zoals het is: vakantie! Maar de kijker
ervoer weinig van de spirituele grondslag van die tocht naar Jeruzalem. Tijd
voor Tertio om daarover met de auteur in gesprek te gaan.
Vele kijkers hebben zich wellicht afgevraagd wat een jonge
documentairemaker met een traditionele katholieke achtergrond bezielt om op
zijn eentje, met vijftig euro op zak en veel moed, door Europa, Klein-Azië en het Midden-Oosten te trekken. Maar Sebastien de Fooz is daarmee niet
aan zijn proefstuk toe. Het is het derde deel van een triptiek, na voetreizen
naar Compostela en Rome. Zijn beweegredenen waren
twijfels over zijn bezigheden en een queeste naar zijn
diepste zelf. Hij beschouwde zijn tocht als een soort roeping. Volgende week
verschijnt het relaas van zijn pelgrimage in boekvorm (zie kaderstuk).
Voor wie wat Bijbelvast is, spreekt de naam van uw website www.talitakum.be
boekdelen. Vanwaar die keuze?
,,Het zijn de woorden die Jezus sprak bij de opwekking
van het dochtertje van Jaïrus: ‘Meisje, sta op.’ Dat
begrijp ik als: laat je valse zekerheden en je lauwheid los, laat
alles achter dat jou in de dood houdt en begeef je in het ongewisse. Vroeger al
had ik voor mezelf besloten: ‘Als God bestaat, dan wil ik hem ontmoeten.’ En
dat is meer dan ooit gebeurd: door mijn tochten heen ben ik gelovig geworden.
Ik ontdekte dat ik mag vertrouwen op iemand die wij God noemen. Ik ontmoette
Hem in mensen en voelde mij de hele tocht als het ware fysiek omringd. Niets
leek nog toeval. Iedereen die ik op mijn tocht tegenkwam, moest ik tegenkomen.
Nooit had ik een reden om angstig te worden en te vertwijfelen, want altijd
weer kwamen mensen mij tegemoet toen ik ze nodig had of gebeurde er iets
waardoor ik het haalde. Altijd werd ik gered.’’
Wat is zo bijzonder aan een pelgrimage?
,,Als pelgrim wandel je op het kruispunt tussen horizontaliteit en verticaliteit. Je beweegt over het
aardoppervlak en komt in contact met mensen, maar tegelijk bewandel je de
verticale as, die van de diepte, naar je ware zelf. Ik zie pelgrimeren als het
communicatiemiddel bij uitstek. Het is bijzonder fysiek: je zintuigen komen op
scherp te staan, je wordt gedwongen in het nu te leven, verleden en toekomst
los te laten, ervoor te gaan, maar dan ook letterlijk. Pelgrimeren dwingt je
barrières en denkkaders te overwinnen die je altijd weer beperken. Je wordt gevoeliger
en ervaart almaar sterker de spanning tussen zijn en willen zijn, tussen je
ware ik en het ‘ideale ik’ dat is gegroeid uit maatschappelijke verwachtingen
en je eigen droombeelden. Maar die spanning verdwijnt na een tijd, samen met de
angst die typerend is voor dat soort gespleten geest,
door een gebrek aan eenheid. Ik vergelijk dat proces graag met beeldhouwen: een
beeldhouwer kapt uit het marmerblok het overtollige
weg, zodat het wezen aan het licht komt.’’
U vindt pelgrimeren een vorm van vrijheid beleven, belangrijk voor mensen
vandaag. Hoezo?
,,Onze maatschappij snakt naar ontspanning, maar al te
vaak wordt die ontspanning een afleiding. Mensen hebben verleerd met de God-gegeven vrijheid om te gaan en daardoor ook met de
angst. Daarom is mijn stappen een boodschap voor deze tijd, die hunkert naar
spiritualiteit en lijdt onder onzekerheid door de angst voor de toekomst.
Mensen moeten leren door die angst heen te gaan en de vrijheid te herwinnen.
Dat lijkt mij het wezen van het geloof, dat je voorbij de angst leert te gaan
en zo Licht ontwaart dat niet uitdooft.’’
Beïnvloedt het stappen ook uw relaties met mensen?
,,Ik ondervond hoe onze eigen angsten zich
weerspiegelen in anderen. Als je de ander in al je broosheid en openheid
tegemoet gaat, mag je ook openheid terug verwachten. Maar
daarvoor moet je je eigen vrijheid ontdekken en
worden wie je ten diepste bent. Je moet God in jezelf vinden. Daarvoor
moet je durven loslaten, je aan God toevertrouwen, zoals het ook klinkt in de
kruiswoorden: ‘In uw handen beveel ik mijn geest.’ Zo ontdek je dat je nooit
honger hebt, dat je nooit verlaten bent, dat je ontmoet wie je moet
ontmoeten.’’
Uw tocht leidde tot bijzondere contacten en naar bijzondere plaatsen.
,,Op mijn tocht zag ik toevallig wegwijzers naar het
concentratiekamp van Dachau. Ook al kostte het mij
Ook een andere ontmoeting blijft me bij. Ik raakte met Servische jongeren in
een café aan de praat, toen ik water wou gaan halen. De angst die ik
aanvankelijk voelde, ebde tijdens het gesprek weg. Plots zei een van de
jongeren mij dat hij een moordenaar was. Hij had in Srebrenica
groepen mensen uitgemoord tijdens de oorlog en werd daarom nog altijd geplaagd
door nachtmerries. Daarnaast woog op hem de miskenning van Servië door de
wereld. Hij verzocht mij zijn T-shirt mee te nemen naar Jeruzalem. Dat leek hem
steun te geven, omdat er zo een teken was van verbondenheid en van niet-vergeten.’’
Jeruzalem is de hoofdstad van joden, christenen en moslims. Die
interreligieuze verbondenheid was ook een belangrijk motief voor u.
,,Deze tijd heeft nood aan verzoening tussen de grote
godsdiensten, zeker ook de abrahamitische. Zo heb ik
er bewust voor gekozen dwars door het verscheurde
ex-Joegoslavië te trekken. Zo ontmoette ik katholieken, orthodoxen, moslims, en
joden. Nooit voelde ik mij bedreigd. Als je weerloos, ongewapend en alleen door
zulke gebieden stapt, komen mensen spontaan naar je toe en ontstaat een echte
ontmoeting. De vooroordelen en vijandbeelden die ik had door tv-beelden en
mediaberichten, smolten als sneeuw voor de zon. Door de
ontmoeting met die mensen, door in hun privé-woning binnen te mogen gaan en bij
hen op verhaal te komen, doorbreek je grenzen en voel je heel goed wat ons
verenigt. Aan beide kanten trouwens. Ook zij herkenden in mij een
medegelovige.
Ik herinner me levendig hoe ik met een moslim in Syrië samen bad. Ik bad het
Onzevader, hij reciteerde fragmenten van soera’s uit de Koran. We waren allebei
verbaasd over de parallellen die we bij elkaar ontdekten. Mijn voettocht
vergeleek ik al eens met de ‘hadj’, de pelgrimstocht
van moslims naar Mekka.’’
Was een gebrek aan kennis van de taal geen hindernis op uw tocht?
,,Taal in enge zin is eigenlijk niet zo belangrijk. Er
wordt al eens gezegd dat wij maar voor dertig procent met woorden communiceren,
zeventig procent is lichaamstaal. Zo ervoer ik het ook: woorden kunnen al eens
te kort schieten, maar onze gebaren, onze lichamen en ons zijn, spreken
boekdelen. Mijn weg was er een van vervreemding naar herkenning, van
verdeeldheid naar eenheid in God. Aan het einde van mijn tocht kon ik het ‘Salaam
aleikum’ van harte beamen. Het betekent naar
verluidt: ‘Ik begroet God in jou’.’’
Fragment uit
‘Te voet naar Jeruzalem’
De
weg vinden betekent ook zich tijdelijk terugtrekken
uit de wereld, om de stilte van het innerlijke terug te vinden. Pas voorbij de
angst en de schaduw die in elk van ons woont, bevindt zich de gepolijste steen
die het licht van God weerspiegelt. Toch zijn we meestal te
veel met andere zaken bezig en vergeten we ons geestelijk welzijn. Ons
drukke bestaan verhindert ons om te horen wat die innerlijke stem te
verkondigen heeft.
Zo kan het dat we het leven aan ons laten voorbijgaan, zonder dat we erbij
stilstaan. Wanneer we ons daar op een goede dag bewust van worden, kan de
confrontatie pijnlijk zijn, heel pijnlijk. Vaak geven we ons rekenschap van het
belang van de immanentie van de ziel op momenten van verscheurdheid. Bij het
verlies van een dierbare bijvoorbeeld. Op dat eigenste moment beleef je de
waarheid, want verdriet is net zoals liefde een echt sentiment. Het is een intens
gevoel dat men niet kan veinzen of verbergen. Het is enkel op die momenten van
waarheid dat we horen wat ons hart ons toefluistert. Die momenten van waarheid
kun je oproepen door gebed of door bedevaart. Het lopen is een catharsis die je
terugvoert naar de realiteit en tegelijk naar de eeuwigheid. Onze moderne
mediamaatschappij overstelpt ons met beelden waarmee we ons onmiddellijk
associëren. Toch komen ze niet overeen met wat het diepste van onze ziel ons
ingeeft, want ze is alleen uit op onmiddellijk resultaat.’’
SEBASTIEN
DE FOOZ, Te voet naar Jeruzalem. Een solotocht
van 184 dagen, Lannoo, Tielt,
240 blz., € 17,95.
Radio Vlaanderen internationaal
Een moderne
pelgrim
|
||||
|
||||
Te voet van Gent naar
Jeruzalem: de kruisvaarders gingen de uitdaging eeuwen geleden al aan en Sebastien de Fooz heeft die
tocht nu over gedaan. Hij vertrok in maart met 50 euro op zak en stapte meer
dan Sebastien de Fooz
wilde de confrontatie met die godsdiensten beschrijven. Hij wilde een
antwoord vinden op vragen als: 'Welke impact heeft de religie op het
dagelijkse leven en op de politieke ontwikkelingen van een land?', 'In welke mate hebben de verschillende landen een
cultuur die als Europees kan geduid worden?' en 'Wat is de positie en de
sociale context van de inwoners van de afgelegen gebieden in die landen?' De moderne pelgrim heeft er
bewust voor gekozen om de verschillende gebieden te doorkruisen via het
eenvoudigste bewegingsmiddel: te voet. "Stappen staat echt wel tegenover
de moderne huidige communicatiemiddelen die enorm snel gaan. Ik wou dus eens
kijken wat het zou geven om een heel stuk te voet af te leggen", vertelt
Sebastien. |
||||
|
||||
|
||||
Het bekende loslaten |
||||
|
||||
Erg lange
afstanden te voet afleggen, maakt de stapper niet alleen onderhevig aan de
grillen van de natuur en het klimaat, maar ook aan de goede of slechte wil
van de mensen die hij onderweg ontmoet. "Te voet gaan, geeft je een enorm gevoel van
vrijheid", vervolgt Sebastien,
"maar het is ook voor een stuk het bekende loslaten. Als ik mijn
schoenen 's morgens aantrok had ik maar één zekerheid: ik wist niet waar ik
ze 's avonds zou uittrekken." |
||||
|
||||
|
||||
|
||||
|
||||
Zolang de Fooz
nog in West-Europa reisde bekeek niemand hem
vreemd. "Tot Oostenrijk, Hongarije stelden de mensen niet al te veel
vragen. Daarna begonnen ze toch wel raar naar mij te kijken. Ik was duidelijk
een vreemdeling en ze wilden weten waarom ik in 's hemelsnaam te voet van zo
ver kwam en wat ik bij hen zocht." "Als ik dan vertelde dat
ik op pelgrimstocht was, ontstond er wel een heel rijke communicatie.
Dikwijls geraakte ik via die gesprekken ook aan onderdak voor de nacht. Met
50 euro op zak kon ik me geen duur hotel of zo veroorloven. Maar dat was ook
een deel van de uitdaging", zegt de Fooz. De lange weg naar Jeruzalem
was niet alleen lichamelijk erg zwaar, ook geestelijk werd de Fooz op de proef gesteld. "Ik moest over een plateau
in Anatolië in Centeraal-Turkije:
een rechtlijnige weg van |
||||
|
||||
Steentje voor de klaagmuur |
||||
|
||||
Toen Sebastien
de Fooz na maanden in Jeruzalem aankwam, trok hij
eerst naar de klaagmuur. "Ja, bij het begin van mijn reis was ik in Dachau geweest, één van de Die opdracht moest hij dus
wel volbrengen. Het steentje in de klaagmuur steken was symbolisch: het sloeg
een brug tussen heden en verleden en ook tussen christendom en jodendom. "Ik ben blij dat het
steentje in de klaagmuur geraakt is. Kort voor de grens met Turkije vernam ik
dat het verboden is om stenen over te brengen van Turkije naar Syrië, omdat
het beschouwd wordt als archeologisch materiaal. Ze zijn daar ook heel streng
over, zelfs al komt dat steentje niet uit Turkije. Gelukkig heb ik geen
problemen gehad om de grens over te steken." |
||||
|
||||
Terug en verder |
||||
|
||||
Nadat zijn steentje
gedeponeerd was, had Sebastien het gevoel dat zijn
missie volbracht was. De tocht terug, van Israël naar België, heeft de Fooz niet gelopen, maar gevlogen. "Dat geeft een
eigenaardig gevoel: de kilometers waar je maanden over gestapt hebt, vlieg je
dan in ruim vier uur terug." Voorlopig heeft de moderne
pelgrim niet meteen nieuwe stapplannen: "Ik weet niet waar ik nog
naartoe zou kunnen stappen, maar ik vind het stappen een fenomenaal
bewegingsmiddel. Het is ook een luxueus middel. Om
het te kunnen gebruiken, heb je tijd nodig en tijd nemen voor iets is vandaag
de dag ook wel luxe", besluit Sebastien de Fooz. |
||||
|
||||
|
||||
|