De expeditie op de Congostroom in 2010

Door Christine Cocquyt

5.03.13 om 20u

Zaal Melac

Dorpsstraat 31

9052 Zwijnaarde

Toegang leden: € 4

Niet-leden: € 6

De Congostroom 2010 expeditie

2010: jaar van de biodiversiteit, jaar van de 50 ste verjaardag van de onafhankelijkheid van Congo. Het ideale jaar om een expeditie op de Congostroom uiteindelijk ten uitvoer te brengen na meer dan drie jaar voorbereiding. De expeditie is een initiatief van drie Belgische federale instellingen die werken met levende organismen (Koninklijk Museum voor Midden-Afrika, Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen en de Nationale Plantentuin van België) en van de Universiteit van Kisangani, met inbegrip van het Nationaal Herbarium te Yangambi (DR Congo). Meer dan 60 wetenschappers hebben deelgenomen aan de expeditie, hoofdzakelijk Belgen en Congolezen maar ook internationale experts (o. a. uit Denemarken, Frankrijk, Nederland, Verenigde Staten van Amerika, Zuid-Afrika). Zeer uiteenlopende groepen organismen werden ingezameld: van parasieten tot zoogdieren, van wieren tot zaadplanten. Er werd ook aandacht besteed aan andere disciplines zoals archeologie en linguistiek.

De expeditie op de Congostroom startte te Kisangani, hartje Congo (denk maar aan het boek van Joseph Conrad “Heart of Darkness”). De geplande afvaart tot in Kinshasa moest herzien worden wegens onlusten en blokkades ter hoogte van Mbandaka. Plan B kwam in voege: er werd ter hoogte van Bumba rechtsomkeer gemaakt om uiteindelijk terug stroomopwaarts te varen tot Kisangani. Tijdens de vijf weken durende expeditie werd niet alleen de omgeving van de Congostroom bemonsterd maar ook de belangrijke bijrivieren tussen Kisangani en Mbandake (de rivieren Aruwimi, Itimbiri en Lomami). Langsheen het traject werd vijf maal een tentenkamp ingericht van waaruit de dagelijkse inzameltochten vertrokken. Niets kon de wetenschappers tegenhouden al moesten ze een dag door het water ploeteren of als ze zich op droger terrein begaven talrijke mierenbeten inkasseren.

Een algemeen overzicht van de expeditie zal worden gegeven waarna dieper wordt ingegaan op het botanische luik. Tenslotte zal een filmpje getoond worden zodat de luisteraars zich hopelijk een beetje kunnen inleven in de sfeer van de expeditie.

Informatie over de opvolging van de expeditie is te vinden op www.congobiodiv.org/nl

Over Christine Cocquyt

Christine Cocquyt studeerde af aan de Universiteit Gent (toen nog Rijksuniversiteit Gent) als Licentiaat in de Wetenschappen, groep Plantkunde met als thesisonderwerp een systematische studie over een familie van Myxomycetes (slijmzwammen) in België. Zoals vele andere biologen eind jaren zeventig was haar eerste tewerkstelling een BTK project (Bijzonder Tijdelijk Kader) waar ze haar medewerking verleende aan de ecologische waarderingskaarten van België . In 1979 vertrok ze naar Burundi waar haar echtgenoot in het kader van de UniversitaireTechnische Samenwerking (UTS), deel van de Belgische ontwikkelingssamenwerking, de post van hoogleraar aan de universiteit van Burundi bekleedde. Na zijn vroegtijdig overlijden in september 1990 was ze genoodzaakt met haar twee kinderen terug te keren naar België. Tijdens haar verblijf in Burundi verlegde haar studiegebied zich naar de algen, en meer in het bijzonder de kiezelwieren. In 1997 behaalde ze de titel van Dokter in de Wetenschappen met een verhandeling over de kiezelwieren van het Tanganyikameer. Sindsdien spitst haar onderzoek zich toe op de micro-algen van zoetwatermeren in Centraal- en Oost Afrika (projecten o.a. in Kenia, Oeganda, Tanzania, Tanganyikameer). Daarbij besteedt ze zowel aandacht aan de biodiversiteit als aan toepassingen in het onderzoek naar klimaatveranderingen. Na deelname aan de Congostroom 2010 expeditie is de studie van kiezelwieren in de Congostroom en zijn bekken daaraan toegevoegd. Naast tal van wetenschappelijke publicaties in internationale tijdschriften leidde haar onderzoek ook tot het beschrijven van verschillende kiezelwieren, nieuw voor de wetenschap. Tot 2005 was ze verbonden aan de Universiteit Gent (waar ze nog steeds onbezoldigd wetenschappelijk medewerker is) en nu is ze reeds meer dan 6 jaar tewerkgesteld aan de Nationale Plantentuin van België. Sinds vorig jaar doceert ze een cursus algologie aan de Universiteit van Kisangani, DR Congo.